"Τραγούδα Καραγκιόζη, τραγούδα"

· Το ’86 ήταν μια χρονιά με πολύ αερογράφο στις εικόνες της και πολύ αέρα στα τραγούδια της. Η τηλεόραση άρχιζε να παίρνει θάρρητα στις σαλοτραπεζαρίες του κόσμου. Το ραδιόφωνο μόλις είχε πετάξει τα μαλλιά του κάτω κι έτρεχε σαν γυμνός χίπι, ανίδεο, στις ιδιωτικές συχνότητες. Την mainstream ελληνική μουσική την είχε καταπιεί το μπουζούκι πολυτελείας και οι πρώιμοι κομπιούτορες. Κραουνάκηδες, Σαββόπουλοι, Γερμανοί, Κηλαηδόνηδες, Λιλιπουπολίτες, συσπειρώνονταν σε σχήματα και παρέες, προσπαθούσαν να περισώσουν «μαγνητοσκοπημένη» την ιστορία και την παράδοση που κρατούσαν στα χέρια τους και κινδύνευε να τη μασήσει κανά βίντεο εκεί που θα έπαιζε, στα καλά καθούμενα. Εκπομπές για το ελληνικό τραγούδι. Συνδυασμοί και σχήματα.

· Ο Γιώργος Παυριανός είχε ένα πακέτο ιδέες για στίχους στο μυαλό του που δεν γινόταν να τις γράψει στα περιοδικά που, τότε, ζούσαν μέσα στη γυαλιστερή τους χλίδα. Ήθελε σενάριο, έργο, να στήσει μέσα στην ιστορία τα τετράστιχα, να τα ραδιοσκηνοθετήσει όπως απολαυστικά έκανε στο Τρίτο του Χατζηδάκι – στο Τρίτο Στεφάνι του Ταχτσή. Η παλιά του συνεργασία, περιοδείες σε βουνά, λαγκάδια και νησιά με τον Ευγένιο Σπαθάρη και τον καθοριστικό του, εκείνον Καραγκιόζη, ξαναζωντάνεψε. Αυτή τη φορά ο Παυριανός ξανάφτιαξε όλη την Οδύσσεια, κείμενα και τραγούδια των ηρώων της, μουσικές από τον Δημήτρη Λέκκα και τον Καραγκιόζη – Θερσίτη, ακόλουθο του Οδυσσέα. Πρότεινε στον Σπαθάρη τηλεοπτική σειρά. Εικοσιπέντε επεισόδια, κάθε φορά και ένας γκεστ τραγουδιστής (η φιγούρα του, σε σκιά) να λέει το τραγούδι του επεισοδίου. Η ΕΡΤ πήρε τη σειρά, χάλασε ο κόσμος με τον λαϊκό μύθο και το σουρεαλιστικό χιούμορ της ομάδας. Όλες οι φωνές, αντρικές - γυναικείες παιγμένες από τον Σπαθάρη με εκπληκτική ευελιξία αστραπιαίων αλλαγών σε ύφος, τόνο, χαρακτήρες και ρυθμό.

· «Τραγούδα Καραγκιόζη, τραγούδα» έλεγε ο Οδυσσέας. Καραγκιόζης: «Για πέτα μου σαν πρώτα / ένα κομμάτι κότα / κι ας κάνουμε σεφτέ με σάλτσα και κεφτέ» Η ζωή στην Οδύσσεια κυλούσε ιδανικά. Τριάντα τραγούδια, η Χ.Αλεξίου σαν Τρωαδίτισσα, η Ελένη Δήμου η Λαιστρυγόνα, Αίολος ο Νταλάρας, Σειρήνες οι Γιαννάτου, η Πλάτωνος και η Σόνια Θεοδωρίδου, Ήλιος ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Δόμνα Σαμίου η Μάνα του Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο (πόσο τέλειο το καστ;), θεά Αθηνά η Αφροδίτη Μάνου, ο Πάριος τραγουδιστής των Φαιάκων, ο τεράστιος Ζαμπέτας Κύκλωπας, η Μαρία Δημητριάδη Καλυψώ…

· «Καλυψώ διψώ» έλεγε ο Σπαθάρης Οδυσσέας.
«Μα το νερό είναι λειψό» απαντούσε ο Σπαθάρης Καλυψώ.

· Και η ζωή κυλούσε στα νερά σαν μυθολογία.

· Εικοσιπέντε χρόνια μετά, ο Παυριανός χώθηκε σε αποθήκες και αραχνιασμένα ντέξιον, άνοιξε κουτιά και χτύπησε πόρτες, βρήκε τα χαμένα εικοσιπέντε επεισόδια και, λίγο πριν τα κάψει καμιά ηλιακή καταιγίδα, τα περιμάζεψε, τα έσωσε, τα μοντάρισε σε «ραδιοφωνική σκηνοθεσία» και τα πρότεινε στην ΕΡΤ, για ένα comeback ηχητικής νοσταλγίας, ραδιοφωνικής μυθολογίας και υπέροχων τραγουδιών – τα οποία, αλήθεια, γιατί δεν τα κυκλοφορεί η ΕΡΤ σε cd;

· Ο γενικός διευθυντής της ραδιοφωνίας Δημήτρης Παπαδημητρίου και η διευθύντρια προγράμματος Μαρίνα Λαχανά ήταν παραπάνω από θετικοί και βοήθησαν να ξεπεραστούν οι γραφειοκρατικές δυσκολίες και να ανέβει (από τις 14/2) στη συχνότητα του Β’Προγράμματος, η Οδύσσεια του Θεάτρου Σκιών.

· Κι αν πετύχει και την αγαπήσουμε ξανά όπως της πρέπει, μπορεί να ξαναρχίσει να υπάρχει στα ραδιόφωνά μας η ραδιοφωνική σκηνοθεσία και οι παραγωγές από δημιουργούς. Μπορεί να φύγει η τηλεορασίλα και τα έρμαιά της από τις υπενοικιασμένες συχνότητες.

· Μακάρι, να μπει ο Κύκλωπας και να τα κάνει όλα λίμπα εκεί μέσα.

Info: Κάθε μεσημέρι στις 12.30 στο Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 (από 14 /2, σε 25 επεισόδια)

Σπαθάρης - Παυριανός - Σκιές και ήρωες

AthensVoice, τ.334, 17.02.11

>Panikoval500 Podcasts: clickhere

"Έλα, ρε παιδιά μη μαλώνετε"

Βλέπαμε τις εικόνες από την Τυνησία και νοιώθαμε την αφρικάνικη σκόνη να μαζεύεται αργά, έτοιμη να ταξιδέψει προς βορά. Ένα μεγάλο σύννεφο από ζωή που βράζει. Η Αίγυπτος, από την πρώτη μέρα άρχισε να στέλνει εικόνες – στοπ καρέ συγκλονιστικού στυλιζαρισμένου συμβολισμού. Μέσα στο χάος της πραγματικότητας, κοκαλωμένες στιγμές αυτής της ευφορικής, μανιασμένης θύελλας. Σώματα ανεβασμένα στην κορυφή των τανκς να καρφώνουν σημαίες στον άνεμο, φωτογραφίες από αυτές που θα κυνηγούσε το Life για εξώφυλλα και, τώρα, χιλιάδες τέτοια «πόστερ» ιδεολογικού οίστρου σε εκατομμύρια πίξελς, να ταξιδεύουν σαν υπερηχητικές σφαίρες προς όλες τις κατευθύνσεις του δικτύου.

Σαν Δροσουλίτες, μαχητές της Βόρειας Αφρικής πάνω στη σκόνη, να φαίνονται στον ορίζοντα του Νότου καλπάζοντας πάνω στη Μεσόγειο. Έρχονται. Αλλάζει ο αέρας, μύρισε μπαχάρι, πυρίτιδα, κηροζίνη και καμένο.

Βλέπαμε τις προβληματισμένες μούρες, ένα μπούγιο στη Νομική, πηγαδάκια και μπεγλέρια, τσιγαρίλα, η καταθλιπτική σπαρίλα του μεταπράτη να σέρνεται στα σπασμένα πεζοδρόμια. Απεργοί πείνας, άνθρωποι με τρομαγμένα μάτια, κοίταζαν σιωπηλά αυτό το περίεργο, απαίσιο μέρος γύρω τους, τυλιγμένοι σε κουβέρτες για λίγη αληθινή ζεστασιά. Μοναδικό τους σύνθημα επικοινωνίας, υψωμένο σαν τρεμάμενη λευκή σημαία παράδοσης, ένα κυρτωμένο χεράκι να κάνει το σήμα της νίκης, αδύναμα δάχτυλα έτοιμα να γείρουν πίσω στην παλάμη τους, νίκη που δεν την πιστεύουν – τους την έδειξαν. «Κάνε έτσι, δεν θα σε πειράξουν». Το διαβατήριο της παγκόσμιας απόγνωσης: Venceremos. Απ’ έξω, ανέκφραστοι μπάτσοι, ακόμα και η αγωνία τους κρυμμένη πίσω από τα κράνη, σε παράταξη μάχης που δεν την πιστεύουν. Μπροστά τους περίεργοι και παραγοντίσκοι, έρμαια ενός ψυχολογικού, εθνικού αποπροσανατολισμού, το βλέμμα τους μια τρελαμένη πυξίδα να κοιτάζει όπου στοχεύουν οι κάμερες – κι απλώς άλλαζαν πεζοδρόμια: απέναντι και πάλι απέναντι, και λίγο πιο κάτω και απέναντι. Με τα χέρια στις τσέπες – ή ένα κινητό, ένα γαμωκινητό συνέχεια, παντού, να τραβάει κουνημένα πλάνα μιάς ακούνητης απραξίας. Διαβουλεύσεις, καφενίλα, κύκλοι γύρω από κύκλους. Κανείς δεν ήξερε γιατί είναι εκεί. Δεν υπήρχε καμία πίστη σε τίποτα, καμία φλόγα, καμιά ζωή.

Πίσω στην Αίγυπτο, εκστασιασμένοι από την ομοθυμία και τον πανικό του χάους, άνθρωποι κάθε ηλικίας φώναζαν ένθερμα αυτό που πίστευαν. Το έκαναν στεντόρεια κραυγή στις μεγάλες τους, ανοιχτές ευάερες πλατείες. Και όχι μουγκρητό χουλιγκάνικου συνθήματος, γρύλισμα τσιγαρόβηχα, όχι κραυγή σκυλοκαυγά ούτε αμανές τυφλωμένης θρησκοληψίας, ούτε θρηνητική φωνή του μουεζίνη - αλλά ηρωική, μεγάλη, δυνατή αραβική φωνή.

«Ζηλεύω λίγο», είπα.

«Γειά σου ρε Γιάννη που τηρείς ευλαβικά την πίστη στη χαμένη μας αθωότητα», μου απαντήσανε.

Ήταν σαν να μου δίναν έπαινο που πέρασα την Πρώτη Δημοτικού, σαν να ήμουν ο Bambi το Γαϊδουρο-Ελαφάκι, ένα ρομαντικό ερωτικό δράμα στη δίνη του πολέμου, ένα happy end την ώρα που όλα αρχίζουν. Η αλήθεια είναι ότι δεν θα πήγαινα, τώρα, αύριο, στο Κάϊρο αν και με συναρπάζει η ιδέα – με πολύ κινηματογραφικό τρόπο φοβάμαι. Ούτε και στη Νομική θα πήγαινα, γιατί με ξενερώνει η ιδέα, δεν κατάλαβα το σενάριο, δεν ξέρω τι να λέω αν με ρωτήσουν την υπόθεση ή το δίδαγμα του έργου.

Η μικρή μου ανιψιά, η Μελίνα, τεσσάρων και κάτι, πλησίασε τη μεγάλη της αδερφή. «Φέλω να κάνω μία εφημερίδα για τον φείο Γιάννη. Φα σου πω και φα μου γράψεις κάτι». Της υπαγόρευσε ένα κείμενο και μετά η ίδια, κάθισε και ζωγράφισε τα γράμματα που έβλεπε, σχεδίασε τους τίτλους σφίγγοντας το μολυβάκι της, έβγαζε ένα τιπ τη γλωσσίτσα της έξω κι έφτιαξε το «εξώφυλλο» της χαμένης μας αθωότητας: Επάνω αριστερά, ένα κουτί με ένα πρόσωπο με τεράστια, γουρλωμένα μάτια. «Ποιος είναι αυτός;» ρώτησε η μεγάλη της αδερφή. «Ο Παπαντρέος» είπε η μικρή. Η μεγάλη, πιο επιμελήτρια, το σημείωσε. Ένα οποιοδήποτε τηλεοπτικό talking head δηλαδή, που εκσφενδονίζει σκόρπιες λέξεις που τις πήρε η μικρή και τις συναρμολόγησε με το δικό της συντακτικό, στη δική της αλήθεια. «Φείε Γιάννη, αυτό είναι για σένα. Μια εφημερίδα.»

«Η Ελλάδα έχει καταστραφεί, γιατί μαλώνανε και έρχονται οι άλλοι και τους είπαν ότι: “Έλα, ρε παιδιά μη μαλώνετε”».

Ένα χαρτί διπλωμένο στα δύο, τετρασέλιδο φύλλο, έκτακτη έκδοση. Στο οπισθόφυλλο μία τεράστια καρδιά με το όνομά της γραμμένο έντονα, σαν δυνατή ηρωική φωνή, Venceremos. Και κάτω αριστερά ένα τετραγωνάκι με μπερδεμένες γραμμές, το barcode. Η σφραγίδα της Εποχής της Χαμένης Αθωότητας.

(AthensVoice, τ.332, 03.02.11)

Τα PanikovalPodcasts κατεβαίνουν: εδώ