Ακούγοντας ένα βιβλίο

ALEX, BASSIST (2000), JULIAN OPIE (NATIONAL PORTRAIT GALLERY, LONDON)

(από το δεύτερο πιο μεθυσμένο μέλος της πρώτης πιο μεθυσμένης μπάντας στον κόσμο)

* Μεγάλωσα όπως το υπόλοιπο γνωστό 10% των Αθηναίων, ακούγοντας τα πρωινά Λιλλιπούπολη, τον Δαβαράκη και την Τζιραλίδου στα Καθημερινά, την Βλαχοπούλου με τη Σαπφώ Νοταρά, γιαγιά Εκάβη μάνα Νίνα, να διαβάζουν το Τρίτο Στεφάνι στο Τρίτο, καρφωμένο μέσα στο αυτί μου – ακουστικό, τρανζιστοράκι στα κρυφά, στο μάθημα.

* Κι αν έκανα μετά ραδιόφωνο, δεν ήταν τόσο για τις μουσικές όσο για τις ιστορίες που κρύβουν τα τραγούδια με δράκους και αρκούδες. Για τις σκέψεις εκείνων που τα γράφουν. Σκηνικά στη σειρά, φορητά, δυο ώρες ιστορίες στα ραδιοκύματα. Το ράδιο μπορεί να μπαίνει τρυφερά, σαν βαμβάκι για το κρύωμα μέσα στο αυτί, να σου λέει και να ακούς…να ακούς… - όσο εσύ κρέμεσαι από τα χερούλια στα μετρό, οδηγείς ή περπατάς χαλαρά, ζιγκ-ζαγκ, ανάμεσα στα κολωνάκια στα στενά της Αθήνας.

* Τα ηχητικά βιβλία, μία παραλλαγή της ραδιοφωνικής διήγησης, του παλιού, καλού, πολύπλευρου ραδιοφώνου, έρχονται δυναμικά και γεμίζουν τώρα τις κάρτες μνήμης. Άκου πώς το διαβάζει εκείνος που το έγραψε. Μια νέα εκδοχή. Με σκηνοθετική πρόταση, αναπνοές, παύσεις, ηχητικές πινελιές, ερμηνείες. Φέτος στην έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης τα «διαβασμένα βιβλία» ήταν η εκδοτική νουβοτέ που κυριάρχησε. Στην Ελλάδα, ακόμα επικρατεί ησυχία παρά τις πολυγραφότατες πέννες και εκτός, ίσως, από τις παλιές κυκλοφορίες της Lyra με ντοκουμέντα-ηχογραφήσεις ποιητών να διαβάζουν έργα τους και μερικές άλλες σκόρπιες, μεμονωμένες προσπάθειες.

* Περιμένοντας να ανακαλυφθεί ο τροχός όμως, οι ιστορίες έρχονται και μας βρίσκουν μόνες τους. Κάποιος μας τις διαβάζει τα βράδια για παρέα ή τις ακούμε, μέσα στο κεφάλι μας, να τις αφηγείται η Έμα Τόμσον όπως έκανε στο Stranger than fiction. Σαν να έχουμε καταπιεί ραδιόφωνο.

* Το καλοκαίρι διάβαζα την αυτοβιογραφία του Alex James, των Blur, «Bit of a blur» από τις εκδόσεις Little, Brown – βιβλίο που κυκλοφόρησε και audio, με τον συγγραφέα να διαβάζει ναρκισσιστικά, σαν γνήσιο poster boy του μεγάλου brit-rock πάρτι των 90ς, τις κλασικές ιστορίες «Καλές Τέχνες, κόκα, σαμπάνια και διάσημα τέρατα του ροκ». Ένα ασταμάτητο namedropping που τίναζε συνέχεια τη φράντζα του μέσα στα μούτρα μου. Μου άρεσε όμως που, μπερδεμένα στις γραμμές έμοιαζαν να ακούγονται μουσικά χαλιά, τραγούδια – ιστορίες. Όπως στο σημείο που περιγράφει την πρώτη συνάντηση των Blur με την Françoise Hardy, για την συνεργασία τους στο τραγούδι To the end. Γράφει ο James:

* “…..Η Μαντάμ Hardy έμενε σε ένα απομονωμένο, πολυτελές συγκρότημα διαμερισμάτων στο Μονπαρνάς. Μέσα, ήταν βαμμένο κατάμαυρο, ηλιόλουστο και γεμάτο απίθανους θησαυρούς. Σε μια γωνιά του σαλονιού βρισκόταν το φλιπεράκι του Serge Gainsbourgh. Υπήρχε σερβιρισμένος ένας ξύλινος δίσκος με μερικά πολύ σπάνια είδη τυριών και εξωτικά συνοδευτικά – σύκα, χουρμάδες, μέχρι και λαγοκέρασα. Το πρώτο πράγμα που είπε ήταν, «Σας αγέσει το τυγί;». Ένοιωσα σαν να ζω ένα όνειρο – κανονικά. Της απάντησα στα γαλλικά. Κανένα από τα σενάρια διαλόγων που κάναμε στο μάθημα γαλλικών στο πανεπιστήμιο του Goldsmiths’ δεν έλεγε, είσαι καλεσμένος στο σπίτι της Françoise Hardy και αυτή σου βγάζει μια τεράστια πιατέλα με τυριά. Μάλλον απίθανο να σου συμβεί, θα έλεγα. Τελικά όμως, αυτός ήταν ο λόγος, από την αρχή, που ήθελα να μάθω γαλλικά. Τώρα μόλις το διαπίστωνα.
Για να σπάσει τον πάγο, άρχισε να μας περιγράφει τα τυριά. Το να σου εξηγούν τα τυριά είναι μία από τις μεγαλύτερες απολαύσεις σε αυτή τη ζωή. Είναι η στιγμή που κάνεις ένα βήμα πιο πέρα, ξεφεύγεις από την πραγματικότητα και μπαίνεις στον κόσμο των αισθήσεων. Να, εδώ ας πούμε είχαμε ένα τυρί από την Αλσατία που βρωμάει τόσο πολύ, ώστε απαγορεύεται να το κουβαλάς μαζί σου στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εδώ, μια ποικιλία τυριού από γάλα προβατίνας, από την Κορσική, καλυμμένο με μπαχαρικά· εδώ ένα έντονο, σκληρό τυρί από τα Πυρηναία και πάει λέγοντας. Δεν είχα ξαναδεί τέτοια τυριά άλλη φορά.

Εκείνη ήταν μια πραγματικά όμορφη γυναίκα γύρω στα πενήντα, αδύνατη σαν ξωτικό, γεμάτη αυτοπεποίθηση αλλά και ντελικάτη. Έδειχνε ωραία μέσα σε ‘κείνο το μαύρο διαμέρισμα. Της αναδείκνυε την ανάλαφρη ηρεμία και το παράστημά της. Με τη χάρη της, το εξισορροπούσε. Ο Graham έτρωγε τα νύχια του και προσπαθούσε να καπνίσει ένα τσιγάρο καθισμένος σε έναν από τους τεράστιους καναπέδες που υπήρχαν. Ο Damon έκοψε ένα κομμάτι από την μύτη του brie, κάτι που είναι τρομερή αγένεια, το μύρισε και είπε, «Are we fackin doin’ this, or what?». Η Hardy τον είχε συμπαθήσει από την πρώτη στιγμή, ήταν ολοφάνερο. Άρχισε να μας λέει για τον άντρα της και πόσο πολύ της τον θύμιζε ο Damon. Ο οποίος άντρας της βρίσκονταν στη ζούγκλα ή κάτι τέτοιο εξίσου ηρωικό. Ήταν ένα μαγικό απόγευμα. Ο,τιδήποτε και να υπήρχε που θα μπορούσε «να γίνει», εκείνη θα μπορούσε «να το κάνει». Είχε όλα όσα αγοράζονται με το χρήμα και όλα όσα έρχονται με την ομορφιά. Ήταν μία fabulous γυναίκα, με fabulous ζωή και fabulous φίλους. Η ζωή της περιστρεφόταν γύρω από τα είδη τυριών, τα μεγάλα γιώτ, την τέχνη και την ελευθερία και την ηρεμία που μπορεί να σου χαρίσουν τα πολλά πλούτη. Είχε εξασφαλισμένη τη σιγουριά και το άμπρα-κατάμπρα της παντοτινής διασημότητας, σε όλη τη Γαλλία. Ήταν ωραίο να είσαι η Françoise Hardy και ήταν ωραίο να είσαι μαζί της.”

* Ο Alex James σήμερα φτιάχνει τυριά και γράφει στήλες σε εφημερίδες για αυτά. Έγινε τόσο διάσημος ώστε μπόρεσε να απολαύσει την ηρεμία «και το άμπρα-κατάμπρα». Πήρε πτυχίο αστροφυσικού μετά από παρακολούθηση μαθημάτων για δύο χρόνια. Ζει στη φάρμα του, έδωσε στους τρεις γιους του ονόματα αστερισμών (ξέρεις πώς είναι: Φοίβος, Νεφέλη, το ένα το παιδάκι το ονόμασε Artemis). O James συνεχίζει να δίνει συνεντεύξεις για το «πώς, παραλίγο, να πηδηχτεί με την Marianne Faithful» και άλλες «παρακαταθήκες» των μεθυσμένων ημερών του.

* Καλύτερα να σου τα πει ο ίδιος, όμως.

(Athens Voice 191, 22.11.07)